A woman sits on the floor next to her dog.

Diagnozowanie wątroby – rodzaje badań

>   Próby wątrobowe

>    USG wątroby

>    Biopsja wątroby

>    Tomografia komputerowa wątroby

>    Rezonans magnetyczny wątroby

   4 min czytania

Udostępnij artykuł

Nie jesteś pewien, czy masz problem z wątrobą? To moment, w którym powinieneś wykonać badania diagnostyczne. Badania wątroby pomogą w określeniu występowania problemów takich jak choroby lub uszkodzenia wątroby – nawet przed wystąpieniem objawów. Czytaj dalej, by dowiedzieć się więcej na temat rodzajów badań wątroby oraz tego, jak je interpretować i jak się do nich przygotować1.

Próby wątrobowe

Próby wątrobowe są badaniami krwi, które mierzą poziom enzymów i białek w wątrobie w celu określenia wystąpienia uszkodzeń lub schorzeń tego narządu. Najpopularniejsze badania wątroby z krwi to1:

Badanie transaminazy alaninowej (ALT)

Test ALT mierzy poziom transaminazy alaninowej, enzymu wątrobowego. Jeśli wystąpiło uszkodzenie wątroby, ALT wykazuje znacznie wyższe stężenie we krwi i badanie może to wykryć22.

Badanie gamma-glutamylotransferazy (GGT)

Test GGT mierzy stężenie transpeptydazy gamma-glutamylowej (GGT) we krwi. GGT to enzym znajdujący się w wątrobie, drogach żółciowych i trzustce. Jeśli masz uszkodzoną wątrobę lub drogi żółciowe są zablokowane, poziom GGT we krwi wzrasta2.

Badanie transaminazy asparaginianowej (AST)

Test AST to rodzaj badania czynności wątroby, który stężenie ilość transaminazy asparaginianowej (AST) we krwi. AST to enzym znajdujący się w wątrobie i mięśniach, który w przypadku uszkodzenia wątroby przenika do krwi2.

Istnieje kilka innych rodzajów badań wątroby, które może zalecić lekarz. Są to:

Badanie bilirubiny w surowicy

Mierzy ono stężenie bilirubiny, żółtego pigmentu powstałego podczas normalnego rozpadu czerwonych krwinek, w krwi. Wyższe niż średnie poziomy mogą wskazywać na problemy z wątrobą lub przewodami żółciowymi3.

Badanie albumin w surowicy

Albumina obecna w osoczu krwi to białko wytwarzane przez wątrobę. Ten test sprawdza czynność wątroby i nerek3.

Badanie ALP

ALP (fosfataza alkaliczna) to enzym występujący w wątrobie, nerkach, kościach i układzie pokarmowym. W przypadku uszkodzenia wątroby, ALP wykazuje znacznie wyższe stężenia we krwi2.

Badanie globulin

Globuliny to białka biorące udział w procesach krzepnięcia krwi i zwalczania infekcji. Nietypowe wartości mogą wskazywać na chorobę lub infekcję wątroby2.

Badanie czasu protrombinowego

Protrombiny to białka wytwarzane przez wątrobę, które pomagają w krzepnięciu krwi. Ten test mierzy długość trwania procesu krzepnięcia krwi2.

Badanie alfa-fetoproteiny

Alfa-fetoproteina (AFP) jest specyficznym białkiem krwi wytwarzanym przez tkanki płodu i nowotwory. Ten test jest wykonywany w celu przewidzenia ryzyka wystąpienia pierwotnego raka wątroby3.

Badanie antytrypsyny alfa-1 w surowicy (A’AT)

Ten test mierzy poziom antytrypsyny alfa-1 we krwi i pomaga zidentyfikować rzadką postać chorób wątroby3.

Badanie przeciwciał mitochondrialnych

Test ten służy do pomiaru obecności tych przeciwciał, których występowanie może wskazywać na pierwotną marskość wątroby, przewlekłe aktywne zapalenie wątroby i inne zaburzenia np. autoimmunologiczne3.

USG jamy brzusznej

Badanie USG, znane również pod nazwą ultrasonografii, jest nieinwazyjną procedurą przeprowadzaną za pomocą ultrasonografu. USG jamy brzusznej pozwala lekarzowi na obejrzenie wątroby i jej naczyń krwionośnych.

Lekarz może również użyć urządzenia FibroScan, służącego do badania stłuszczenia i zwłóknienia wątroby. FibroScan to nieinwazyjna procedura, która wykorzystuje technologię ultradźwiękową do pomiaru „sztywności” (stopnia zwłóknienia) i stopnia stłuszczenia wątroby4.

Jak działa USG jamy brzusznej, w tym wątroby?

Ultrasonografia wykorzystuje fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości do tworzenia obrazów. W ten sposób twój lekarz może zobaczyć obraz twojej wątroby na żywo. Otrzymane obrazy ultrasonograficzne mogą następnie pomóc lekarzowi zdiagnozować szereg schorzeń wątroby, takich jak stłuszczenie wątroby, rak wątroby, a nawet kamienie żółciowe5. 

Jak przygotować się do USG jamy brzusznej, w tym wątroby?

USG wątroby nie należy do skomplikowanych badań i nie wymaga szczególnych przygotowań. Lekarz może zalecić, abyśmy nie jedli i nie pili niczego na kilka godzin przed badaniem.
By czuć się lepiej przygotowanym do badania, wypisz wcześniej pytania, które chcesz zadać lekarzowi. Jeśli zażywasz jakieś leki przekaż tę informację lekarzowi, aby był jej świadomy. Zanotuj również informacje na temat objawów, jakich doświadczasz oraz chorób, na jakie cierpisz6,7.

Jakie ryzyko wiąże się z badaniem USG jamy brzusznej, w tym wątroby?

Ponieważ USG wątroby jest badaniem nieinwazyjnymi, nie wiąże się z nim żadne ryzyko. Jeśli jednak jesteś w ciąży, lekarz może zalecić unikanie stosowania technik dopplera pulsacyjnego, zwłaszcza jeśli USG obejmuje miejsce gdzie znajduje się płód5.

Czego spodziewać się po badaniu USG?

USG wątroby to szybkie, bezpieczne i zazwyczaj niedrogie badanie. Służy do zidentyfikowania występowania i określenia typu chorób wątroby. Jest zazwyczaj pierwszym badaniem zalecanym przez lekarzy w przypadku podejrzenia problemu z wątrobą. Ponieważ nie jest to ostateczne badanie diagnostyczne, lekarz może również zasugerować dodatkowe badania, takie jak biopsja wątroby7.

Biopsja wątroby

Biopsja wątroby jest badaniem, którego lekarz może użyć do oceny wskaźników, takich jak na przykład zakażenie, stan zapalny czy obecność komórek nowotworowych. Wykonuje się je poprzez analizę pobranych próbek tkanki8.

Jak działa biopsja wątroby?

Pobrane podczas biopsji wątroby próbki tkanek są analizowane pod mikroskopem pod kątem uszkodzeń lub chorób.
Istnieje kilka rodzajów biopsji wątroby, a wśród nich9,10: 

  • Przezskórna. W czasie badania lekarz lokalizuje wątrobę za pomocą USG. Następnie w planowanym miejscu nacięcia zostanie zastosowany lek znieczulający. Następnie wykonuje się małe nacięcie w okolicy prawego dolnego rogu klatki piersiowej i wprowadza igłę poprzez przestrzeń międzyżebrową.
  • Laparoskopowa. Przy tego rodzaju zabiegu lekarz rozpocznie od znieczulenia ogólnego i wykonania małego nacięcia na brzuchu. Następnie do brzucha wprowadzi cienką rurkę zaopatrzoną w źródło światła. Tuba ta posiada maleńką kamerę wideo, która odzwierciedla obraz na monitorze. Twój lekarz może następnie pobrać próbki tkanek z wątroby, usunąć narzędzia i zamknąć nacięcie.
  • Przez żyłę szyjną. Procedura ta polega na wykonaniu nacięcia po prawej stronie szyi. Na początek lekarz zastosuje na szyi leki znieczulające i wykona niewielkie nacięcie. Następnie do żyły szyjnej zostanie wprowadzona elastyczna plastikowa rurka. Następnie rurka zostanie przeprowadzona w dół do dużej żyły znajdującej się w wątrobie. Po wstrzyknięciu do rurki barwnika kontrastowego lekarz będzie mógł wykonać zdjęcia rentgenowskie wątroby. Za pomocą igły biopsyjnej pobierze kilka próbek wątroby. 
     

Jak przygotować się do biopsji wątroby?

Chociaż biopsje wątroby nie wymagają wielu przygotowań, lekarz może, w zależności od twojego stanu, może zalecić dalsze postępowanie. Po pierwsze może zapytać cię o stan zdrowia i czy cierpisz na jakieś schorzenia. Może również poprosić o podpisanie zgody na wykonanie zabiegu. Jeśli będziesz miał pytania, to dobry moment, by je zadać.

Co zrobić, aby się przygotować? Możesz sporządzić listę leków lub środków znieczulających, na które jesteś uczulony. Poinformuj również lekarza, jeśli przyjmujesz jakiekolwiek leki. Jeśli zażywasz środki rozrzedzające krew, zapytaj o nie lekarza. Podobnie jak w przypadku wielu badań, być może lekarz zaleci powstrzymanie się od jedzenia lub picia na kilka godzin przed biopsją8,10.

Czy z biopsją wątroby wiąże się jakieś ryzyko?

Choć biopsje wątroby nie są niebezpieczne, istnieje kilka możliwych komplikacji, takich jak8,9,11:

  • ból i siniaki,
  • infekcja w pobliżu miejsca wykonywania biopsji,
  • przypadkowe uszkodzenie innego organu,
  • krwawienie.
     

Czy z biopsją wątroby wiąże się jakieś ryzyko?

Choć biopsje wątroby nie są niebezpieczne, istnieje kilka możliwych komplikacji, takich jak8,9,11:

  • ból i siniaki,
  • infekcja w pobliżu miejsca wykonywania biopsji,
  • przypadkowe uszkodzenie innego organu,
  • krwawienie.
     

Czego spodziewać się po badaniu?

Po zabiegu pobrana tkanka wątroby jest wysyłana do badań. Kiedy z laboratorium przyjdą już wyniki, lekarz wezwie cię na wizytę kontrolną. Może to zająć od kilku dni do kilku tygodni. Lekarz następnie przeanalizuje wyniki i wytłumaczy ci powagę twojego stanu, jeśli badanie wykazało chorobę8,9.
 

Tomografia wątroby

Tomografia komputerowa (CT) wątroby i dróg żółciowych pozwala lekarzom zobaczyć i ocenić stan tych narządów wewnętrznych. Odbywa się to dzięki połączeniu działania promieni rentgenowskich i technologii komputerowej w tworzeniu obrazów narządów. Ten rodzaj badania jest wykonywany w celu sprawdzenia, czy w wątrobie pojawiły się uszkodzenia12,13. 

Na czym polega tomografia?

Podczas tego badania wiązka promieni rentgenowskich porusza się okrężnym ruchem wokół twojego ciała. Dzięki temu lekarz może oglądać wątrobę pod różnymi kątami. Zdarza się, że konieczne będzie zastosowanie barwnika kontrastowego, dzięki któremu Twoja wątroba stanie się lepiej widoczna i wyraźniejsza. Obrazy, nazywane wycinkami, które wtedy powstają, są poziomymi lub osiowymi zdjęciami wątroby, które lekarz może wykorzystać do diagnozowania różnych chorób13. 

Jak przygotować się do tomografii?

Poinformuj lekarza, jeśli cierpisz na schorzenia nerek, ponieważ pacjenci mający problemy z nerkami nie powinni przyjmować środków kontrastowych na bazie jodu. Powiadom również lekarza, jeśli wystąpiła u ciebie reakcja alergiczna na środki kontrastowe. Jeśli lekarz potwierdzi, że badanie zostanie wykonane z użyciem kontrastu, nie jedz ani nie pij trzy godziny przed badaniem.

Powinieneś również zadbać o usunięcie wszelkich kolczyków i biżuterii przed badaniem. Jeśli jesteś lub podejrzewasz, że możesz być w ciąży, poinformuj o tym lekarza przed zaplanowaniem tomografii12,13. 

Jakie jest ryzyko związane z tomografią?

Chociaż podczas tomografii wykorzystywane są promienie rentgenowskie, które wytwarzają promieniowanie jonizujące, ryzyko, jakie się z nimi wiąże, jest bardzo niskie. Jednak przed wykonaniem tego badania porozmawiaj ze swoim lekarzem, aby rozwiać wszelkie obawy i omówić potencjalne czynniki ryzyka, których możesz doświadczyć12.

Czego spodziewać się po badaniu?

Po zakończeniu badania, jeśli użyto kontrastu, lekarze będą cię przez chwilę monitorować. Ma to na celu upewnienie się, że nie występują żadne skutki uboczne, takie jak swędzenie, obrzęk, wysypka lub trudności w oddychaniu.

Jeśli po powrocie do domu poczujesz ból, zobaczysz zaczerwienienie lub obrzęk wokół miejsca wkłucia, może to być oznaką infekcji. Musisz poinformować o tym swojego lekarza13. 

Rezonans magnetyczny wątroby

Rezonans magnetyczny jest badaniem nieinwazyjnym stosowanym do skontrolowania struktury i funkcjonowania wątroby. Ten rodzaj badania jest bardzo dokładny i nie wykorzystuje promieniowania rentgenowskiego14.

Na czym polega rezonans magnetyczny?

Dzięki zastosowaniu silnego magnesu, technologia rezonansu magnetycznego (MRI) wytwarza silne pole, które powoduje, że protony wewnątrz ciała ustawiają się w linii tego pola. Czujniki MRI wykrywają i wykorzystują to zjawisko do stworzenia wyraźnego obrazu. W procedurze tej może być również stosowany barwnik kontrastowy. Rezonans magnetyczny (MRI) różni się od tomografii komputerowej (CT), ponieważ nie wykorzystuje się tu żadnego promieniowania. Z tego powodu lekarze częściej polecają MRI, gdy potrzebne są częste badania14. 

Jak przygotować się do rezonansu magnetycznego?

Aby się dobrze przygotować, przekaż swojemu lekarzowi informacje o historii choroby, alergiach i o tym, czy masz rozrusznik serca. To pozwoli na upewnienie się, że zastosowanie kontrastu i pola magnetycznego jest bezpieczne w użyciu. Podobnie jak w przypadku większości podobnych badań, będziesz musiał powstrzymać się od jedzenia lub picia na co najmniej cztery godziny przed zabiegiem. Wcześniej należy również zdjąć biżuterię i odłożyć wszelkie metalowe urządzenia14.

Jakie ryzyko wiąże się z rezonansem magnetycznym?

Jeśli jesteś w ciąży lub karmisz piersią, poinformuj o tym lekarza, ponieważ istnieje ryzyko uszkodzenia płodu lub zanieczyszczenia mleka matki. Możesz doświadczyć tkliwości lub lekkiego krwawienia w okolicach obszaru ciała, na którym wykonuje się badanie. Niektórzy pacjenci mogą również odczuwać pewien dyskomfort lub ból z powodu zbyt długiego leżenia15. 

Czego spodziewać się po badaniu?

Po badaniu lekarz przekaże ci najważniejsze informacje o tym, jak o siebie zadbać. Może to obejmować picie dużej ilości wody, by uniknąć doświadczenia skutków ubocznych kontrastu. Wyniki zwykle dostępne są w ciągu kilku tygodni14. 

Złote zasady zdrowej diety wątrobowej

Dieta wątrobowa to bardziej ciągły i systematyczny sposób troski o wątrobę.

Więcej

Produkty wspierające detoks wątroby

Produkty spożywcze, które utrzymują Twoją wątrobę w zdrowiu.
 

Więcej

Regeneracja wątroby: jak wygląda ten proces?

Poznaj czynniki, które negatywnie wpływają na Twoją wątrobę.
 

Więcej

Oczyszczanie wątroby: Czym jest i jak działa?

Poznaj czynniki, które negatywnie wpływają na Twoją wątrobę.
 

Więcej

Proaktywne wsparcie wątroby z Essentią Proactive

ESSENTIA PROACTIVE

Essentia Proactive jest suplementem diety, wspomagającym prawidłowe funkcjonowanie zdrowej wątroby.1 Unikalne połączenie 3 składników2 – choliny i witamin C i E kompleksowo wspiera działanie zdrowej wątroby, w tym proces detoksykacji i metabolizmu tłuszczów. To także wątroba daje Ci energię, która jest potrzebna, by czuć się młodo.3 To odpowiedni produkt do codziennego stosowania.

Więcej

Podmiot wprowadzający do obrotu: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o.

Suplement Diety

Regeneruj wątrobę i odzyskaj energię z Essentiale Forte oraz Essentiale Max1

ESSENTIALE FORTE

Essentiale® Forte zalecany jest do stosowania osobom cierpiącym na dolegliwości wątroby spowodowane nieprawidłową dietą.
1 kapsułka zawiera 300 mg substancji czynnej – fosfolipidów niezbędnych (EPL). Essentiale Forte regeneruje, wzmacnia i chroni wątrobę przed substancjami toksycznymi.

Więcej

ESSENTIALE MAX

Essentiale® Max zalecany jest do stosowania w chorobach i dolegliwościach wątroby spowodowanych działaniem substancji toksycznych oraz w przebiegu zapalenia wątroby. 1 kapsułka zawiera 600 mg substancji czynnej – fosfolipidów niezbędnych (EPL). Essentiale Max regeneruje, wzmacnia i chroni wątrobę przed substancjami toksycznymi.

Więcej

Essentiale Forte, kapsułki, 300 mg fosfolipidów z nasion sojowych. Wskazania: Roślinny produkt leczniczy stosowany w chorobach wątroby. Zmniejsza dolegliwości,  jak: brak apetytu, uczucie ucisku w prawym nadbrzuszu spowodowane uszkodzeniem wątroby w wyniku nieprawidłowej diety, działania substancji toksycznych lub zapalenia wątroby. Podmiot odpowiedzialny: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o., grupa Sanofi. (CHPL Essentiale Forte 06.2023)

Essentiale MAX,  kapsułki, twarde, 600 mg fosfolipidów z nasion sojowych. Wskazania: Roślinny produkt leczniczy stosowany w chorobach wątroby. Zmniejsza dolegliwości, jak: brak apetytu, uczucie ucisku w prawym nadbrzuszu spowodowane uszkodzeniem wątroby w wyniku nieprawidłowej diety, działania substancji toksycznych lub zapalenia wątroby. Podmiot odpowiedzialny: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o., grupa Sanofi. (CHPL Essentiale Max 06.2023)

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania i tylko wtedy, gdy jest to konieczne. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

1. Wykazano w modelach eksperymentalnych. Lieber CS. et al. Phosphatidylocholine protects against fibrosis and cirrhosis in the baboon. Gastroenterology 1994; 106: 152-159.; Gundermann KJ et al. Activity of Essential Phospholipids (EPL) From Soybeen in Liver Diseases. Pharmacol Rep 2011; 63(3): 643-59.; Essentiale® Forte ChPL 06.2023; Essentiale® Max ChPL 06.2023 Swain MG. Fatigue in liver disease: pathophysiology and clinical management. Can J Gastroenterol. 2006; 20(3):181-188.​